Ultrasonografia pozwala na dynamiczną ocenę różnych tkanek zarówno w spoczynku, jak i podczas ruchu. W fizjoterapii badanie to jest szczególnie wartościowe, gdyż może być wykorzystywane tak często, jak jest to konieczne (nieinwazyjność, brak szkodliwego promieniowania). Badanie USG ułatwia postawienie trafnej diagnozy oraz, co jest nie mniej ważne, wykrycie ewentualnych przeciwwskazań do terapii. Czasami może się okazać, że pacjent zamiast fizjoterapii wymaga natychmiastowego skierowania do specjalistycznej opieki medycznej.
Co można zobaczyć w USG?
Mięśnie: USG można wykorzystać jako narzędzie do oceny aktywności mięśni, ich uszkodzenia czy zerwania, możemy znacznie łatwiej zlokalizować rozerwania, ocenić i zmierzyć wielkość krwiaka oraz monitorować proces zdrowienia. Poza tym badanie to pozwala zaobserwować sklejenia i zbliznowacenia tkanek.
Ścięgna: Podobnie jak mięśnie można badać w sposób statyczny oraz dynamiczny, co pozwala na oszacowanie nie tylko ich wewnętrznej struktury, ale także zbliznowaceń, podwichnięć, niestabilności oraz patologicznych zmian.
Kości: Może być przydatne do oceny okostnej, ponieważ widoczne są jej przerwania szczególnie w ocenie złamań, złamań z przeciążenia, zapalenia kości. Możemy również obserwować wyrośla kostne, zmiany rozwojowe, jak również skostnienia pozaszkieletowe.
Stawy: USG jest doskonałym narzędziem do wykrywania wysięku w stawie, pozwala ocenić chrząstkę stawową, jej grubość, zarys i wykryć już we wczesnym stadium jej zwyrodnienie. Bardzo dobrze widoczne są również łąkotki stawowe i ich uszkodzenia oraz zerwania i naderwania więzadłowe, co pozwala na ocenę stabilności stawu.
Nerwy: Podobnie jak w ocenie ścięgien i mięśni możliwe są do zaobserwowania sklejenia i zbliznowacenia drażniące nerw, zmiany pourazowe takie jak uszkodzenia związane z naciągnięciem czy stłuczenia nerwu oraz widoczne są zmiany patologiczne np. nerwiak.
Drugim, ważnym zastosowaniem ultrasonografu w fizjoterapii jest tzw. sonofeedback. W skrócie jest to śledzenie postępów terapeutycznych pod kontrolą ultrasonografu, a także poprawa efektywności procesu terapeutycznego wykorzystując diagnostyczne możliwości usg.
Sonofeedback wykorzystywany jest do motorycznego nauczania ruchu, dzięki któremu możemy najpierw zidentyfikować, a następnie wyizolować pracę właściwych w danej dysfunkcji mięśni, co z kolei wpłynie na optymalizację efektów terapeutycznych.
Jednym z przykładów takiego wykorzystania sonofeedbacku może być aktywizacja mięśnia poprzecznego brzucha w terapii i profilaktyce dolegliwości bólowych kręgosłupa lędźwiowego. Główną przyczyną dużej części tych dolegliwości upatruje się w braku dostatecznej stabilizacji okolicy lędźwiowej, spowodowany słabą aktywnością tzw. głębokich, lokalnych stabilizatorów, których zadaniem jest kontrola pojedynczego segmentu ruchowego w tych sytuacjach, kiedy warunki zewnętrzne (ruch, pozycja ciała) spowodują obciążenie stawu poza strefą neutralną.
Fizjoterapia z wykorzystaniem sonofeedbacku będzie polegała na wizualnej nauce aktywizacji mięśnia poprzecznego brzucha, która dzięki temu, że mięsień ten funkcjonuje w synergii, synchronii i syntonii z mięśniami wielodzielnymi, wpłynie na aktywizację tych ostatnich, przez co poprawie
ulegnie stabilizacja dolnej części tułowia, redukując tym samym przyczynę symptomów pacjenta.
Innym bardzo ważnym obszarem, w którym fizjoterapeuci wykorzystują diagnostyczne USG, jest biologiczne sprzężenie zwrotne w aktywizacji mięśni dna miednicy u pacjentów z nietrzymaniem moczu. USG pozwala nie tylko na prawidłową i dokładną ocenę oraz dokonanie pomiarów, ale również na prowadzenie terapii na podstawie biologicznego sprzężenia zwrotnego.
Sonofeedback może znaleźć podobne jak w przypadku okolicy lędźwiowej zastosowanie w ocenie i terapii czynności stabilizacyjnej głębokich mięśni szyi, w ocenie części dolnej mięśnia czworobocznego i terapii mięśnia obszernego przyśrodkowego, mięśni pierścienia rotatorów czy innych mięśni kończyn w przypadkach powstającej dysfunkcji nerwowo-mięśniowej.